Sản dịch là dịch tiết ra từ âm đạo trong giai đoạn hậu sản, trong tiếng Anh từ này được gọi là lochia có nguồn gốc Latin có nghĩa là “liên quan đến việc sinh nở”. Thông thường trong vòng 20 ngày sản dịch sẽ tự hết nhưng nếu qua 20 ngày mà không hết các mẹ nên lưu ý.

Sản dịch sau sinh là gì?

Sản dịch là một chất dịch từ trong các đường sinh dục, nhất là trong tử cung chảy ra ngoài trong những ngày đầu của thời kỳ hậu sản. Sản dịch hình thành từ máu loãng và máu cục chảy ra từ tử cung.

Trung y gọi sản dịch là một chất dịch đục huyết thừa được bài tiết từ trong tử cung của người phụ nữ sau sinh. Sản dịch thường có mùi huyết tanh, nhưng không hôi lúc đầu là máu tươi hoặc có màu đỏ sẫm, chứa một lượng lớn huyết dịch, máu cục nhỏ và một tổ chức màng bong hoại tử, gọi là sản dịch tính huyết.

Trong những ngày đầu sau sinh, thành phần máu trong sản dịch chiếm tương đối nhiều nên sẽ có màu đỏ tươi trông như một kỳ kinh nguyệt. Sản dịch này có thể ra đều những cũng hoàn toàn có thể không ra đều. Vào ngày thứ 2 hoặc ngày thứ 4 sau sinh sản dịch sẽ lỏng hơn và chỉ có màu hồng nhạt. Đến khoảng ngày thứ 10 sau sinh, chỉ còn thấy một lượng nhỏ sản dịch tiết ra màu trắng hoặc có thể hơi vàng, chủ yếu được tiết ra từ những tế bào bạch cầu.

Sản dịch thường có mùi tanh, nồng. Đặc biệt nếu nhiễm khuẩn sẽ có mùi hôi đồng thời số lượng sản dịch nhiều hay ít phụ thuộc vào từng sản phụ nhưng thông thường nhiều nhất vào hai ngày đầu và từ từ ít dần, cho đến ngày thứ 15 sau đẻ thì hầu như sản dịch sẽ không còn nữa.

Trên thực tế khoảng từ 18-20 ngày sau khi đẻ có thể ra một ít máu qua đường âm đạo, đó có thể là kinh non do niêm mạc tử cung hồi phục sớm.

Kiểm soát sản dịch ra sao?

Trong khoảng thời gian đầu bạn có thể dùng băng vệ sinh loại lớn hoặc dùng ban đêm, còn sau khi sản dịch đã bớt có thể chuyển sang dùng băng bình thường hoặc hàng ngày. Nên đi tiểu thường xuyên kể cả khi bạn không mắc tiểu. Hạn chế dùng tampo để tránh viêm nhiễm. Lưu ý nên thay băng mỗi giờ trong ngày đầu tiên sau sinh và từ 3-4 giờ đối với những ngày tiếp theo. Đồng thời trước và sau khi thay băng, các mẹ chú ý rửa tay sạch để hạn chế tình trạng nhiễm khuẩn.

Sau sinh bao lâu thì hết sản dịch?

• Thông thường sau 20 ngày sản dịch sẽ tự ra hết nhưng với một số phụ nữ tình trạng này kéo dài đến 45 ngày tùy vào điều kiện sức khỏe của mỗi sản phụ.
  
• Nếu thời gian ra sản dịch kéo dài hơn 3 tuần, hoặc có sự thay đổi bất thường về khối lượng, màu sắc, tính chất và mùi của sản dịch, thì được gọi là sản dịch dị thường. Điều này chứng tỏ là khung chậu và cơ quan sinh sản đã bị nhiễm trùng cần phải được khám kịp thời. Sản phụ cũng nên học cách quan sát sự thay đổi của sản dịch để kịp thời phát hiện những bất thường và có cách điều trị đúng đắn.
  

• Quan sát sản dịch cần chú ý đến sự thay đổi của khối lượng, màu sắc, mùi, tính chất và thời gian ra sản dịch. Nếu trong trường hợp sản dịch tiết ra có mùi hôi thối, hoặc mùi thối như mùi thịt rữa, cộng thêm đau bụng, sốt thì có nghĩa tử cung, các phần phụ như ống dẫn trứng và buồng trứng và âm đạo đã bị nhiễm trùng. Nếu trong trường họp sản dịch ngày càng nhiều, màu sắc ngày càng đỏ, đậm hơn hoặc có nhiều cục đều là những hiện tượng dị thường, chứng tỏ có một bộ phận nào đó có vấn đề như tử cung xuất huyết, cổ tử cung đã bị tổn thương, âm đạo bị tổ thương hoặc phát sinh tình trạng nhiễm trùng. Còn trong trường hợp sản dịch hơn một tháng chưa sạch, thì có thể tửu cung chưa phục hồi nguyên trạng hoặc do cơ quan sinh sản bị tổn thương xuất huyết hay nhiễm trùng. Nếu mới sinh xong chưa lâu mà sản dịch ra đã sạch, cơ thể không thấy khác thường thì lúc này sản phụ không cần lo lắng. Nhưng nếu sản dịch lại ra nhiều kèm theo đau bụng hoặc trướng bụng đều là bệnh tử cung thì sản phụ cần đến ngay bệnh viện khám.

Theo bác sĩ, bế sản dịch hay xảy ra với sản phụ nằm nhiều, ít vận động do sợ sa dạ con. Do đó sau sinh các mẹ chú ý chỉ nên nằm nghỉ ngơi trong 8 tiếng sau đó đi lại vận đông nhẹ nhành bởi điều này sẽ giúp dạ con đẩy sản dịch ra ngoài, rút ngắn thời gian hậu sinh sản. Nếu còn thắc mắc gì về sản dịch các sản phụ nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp nhanh hơn. Để phòng ngừa các bệnh liên quan đến sản dịch các mẹ nên chú ý vệ sinh cá nhân và vùng kín thường xuyên để đảm vệ sinh.